Categoriearchief: theologie

What is the Mission of the Church?

A brief survey of some literature & documents (compiled and summarised by Jacob Haasnoot)

I. Cardinal Avery Dulles’ Six Models of the Church (2002, expanded)
1. Mystical Communion: community that is related by Spirit – we are connected to each other not just by what we say and do but by God. Warm and welcoming. Mystical Communion, not just friendly fellowship.
2. Sacrament: Church is a visible sign of Christ still in the world today. A sign and instrument of Grace in the world. Connects with our Catholic way of looking at the world but it is hard to explain.
3. Servant: Emphasizes the Church’s commitment to social justice. Includes the action which goes along with the words of the Herald. Doing what Jesus did – we are living our faith.
4. Herald: Church announces the Good News of the Kingdom of God. Constantly calling everyone to renewal and reform. Calls us to look to the Gospels.
5. Institution: Emphasizes the structure and order of the Church. Clear roles and guidelines for living.
6. Community of Disciples: community of people that follow Jesus, trying to be like Jesus in everything they do, say, pray, knowing that following Jesus may include suffering. A strong connection to Jesus but with this model we may lose sight of the universal church

II. Lausanne Covenant (1974)
#6. THE CHURCH AND EVANGELISM
‘We affirm that Christ sends his redeemed people into the world as the Father sent him, and that this calls for a similar deep and costly penetration of the world. [-] In the Church’s mission of sacrificial service, evangelism is primary. World evangelization requires the whole Church to take the whole gospel to the whole world. The Church is at the very centre of God’s cosmic purpose and is his appointed means of spreading the gospel. But a church which preaches the cross must itself be marked by the cross. It becomes a stumbling block to evangelism when it betrays the gospel or lacks a living faith in God, a genuine love for people, or scrupulous honesty in all things including promotion and finance. The church is the community of God’s people rather than an institution, and must not be identified with any particular culture, social or political system, or human ideology’.

III. The Manilla Manifesto (Lausanne Movement, 1989)
#8. The Local Church
• ‘Every Christian congregation is a local expression of the body of Christ and has the same responsibilities. [-] The church is thus both a worshipping and a witnessing community gathered and scattered, called and sent. Worship and witness are inseparable.
• We believe that the local church bears a primary responsibility for the spread of the gospel. [-] Each local church must evangelize the district in which it is situated, and has the resources to do so.
• [-] A church which sends out missionaries must not neglect its own locality, and a church which evangelizes its neighbourhood must not ignore the rest of the world.
• In all this each congregation and denomination should, where possible, work with others, seeking to turn any spirit of competition into one of cooperation. [-]
• The church is intended by God to be a sign of his kingdom, that is, an indication of what human community looks like when it comes under his rule of righteousness and peace. [-] It is through our love for one another that the invisible God reveals himself today, especially when our fellowship is expressed in small groups, and when it transcends the barriers of race, rank, sex, and age which divide other communities.
• We deeply regret that many of our congregations are inward-looking, organized for maintenance rather than mission, or preoccupied with church-based activities at the expense of witness’.

IV. The Cape Town Commitment (Lausanne Movement, 2010)
Part I, #9. We love the people of God
‘The people of God are those from all ages and all nations whom God in Christ has loved, chosen, called, saved and sanctified as a people for his own possession, to share in the glory of Christ as citizens of the new creation. As those, then, whom God has loved from eternity to eternity and throughout all our turbulent and rebellious history, we are commanded to love one another. [-] Such love is the first evidence of obedience to the gospel, the necessary expression of our submission to Christ’s Lordship, and a potent engine of world mission’.
Part II: For the world we serve: The Cape Town Call to Action
A. Bearing witness to the truth of Christ in a pluralistic, globalized world
B. Building the peace of Christ in our divided and broken world
C. Living the love of Christ among people of other faiths
D. Discerning the will of Christ for world evangelization
E. Calling the Church of Christ back to humility, integrity and simplicity
F. Partnering in the body of Christ for unity in mission

V. Christopher J.H. Wright, The Mission of God’s People (2010)
Who are we and what are we here for?
It’s all about people who … (i.e. Biblical theology, not systematic)
• know the story they are part of (being part of the story of God’s mission in this world)
• care for creation
• are a blessing to the nations
• walk in God’s way (obedience)
• are redeemed for redemptive living
• respresent God to the world
• attract others to God
• know the one living God and Saviour
• bear witness to the living God
• proclaim the Gospel of Christ
• send and are sent
• live & work in the public square
• praise and pray
The church needs to ‘repent & return’, to ‘go & make disciples’, to realize the urgency that all peoples should hear the Gospel and to do all these things for the glory of God.

VI. James Kennedy, Stad op een berg (2010)
Churches in a secularised society should focus on the quality of their congregational life and the strength of their own identity. For society as a whole, it is important to have contrasting communities that challenge the status quo and offer a view of a transcendent reality (p. 135).
So what does such a contrasting community look like? It is a community…
• of care & love (inward & outward looking)
• of discipline (imitation, virtues, moral boundaries)
• that carries the rich, Christian tradition
• that can engage in critical dialogue with the world around them.

VI. Van den Brink & Van der Kooi, Christelijke Dogmatiek (2012, pp. 518-526)
The church as an eschatological community
• Addresses pneumatology: the Spirit bridges from us to the Son and the Father. Church is defined by communion with its living Lord. Access to that communion through the Holy Spirit.
– Origin lies in God’s own action. Church is a (first, visible) eschatological community around Christ already gathered as a harvest for God. Believers participate in salvation, as recipients.
– Characteristic of  the church is an inward movement (communio) and an outward movement (missio). Inward: we become children of God, members of His body. The christological & pneumatological always go together. There are gifts of grace in the church. Outward: Immediately, the second, outward movement also arises. Disciples are sent out. Again, grace gifts that enable the outward movement in the form of witnessing, celebration and diaconia.

VII. Samuel Waje Kunhiyop, African Christian Theology (2012, pp. 145-170)
• The Church as the community of God: ‘it includes all believers worldwide and each local community (church) and is also connected to the past [-] and the future…’.
• Biblical metaphors for the church: people of God, body of Christ, bride of Christ, temple of God, family of God, flock of God. They show that the church has a communal nature which is absolutely essential to its true being.
• Four key features of the Church: one, holy, catholic & apostolic.
• Functions of the church: worship, evangelism, discipling, prayer.
• In reaching out to the world, the church must be prophetic, speaking out against evil structures, living examplary lives, and gettting involved in both human and social development.

VIII. Michael W. Goheen, Introducing Christian Mission Today (2014)
The mission of God and the missional nature of the church (p. 73)
Mission is not simply a task of the church but it defines the very identity of the church. One of the problems with the old model of mission: mission societies were doing missions and the church supported it. Mission and church were separated.
The mission of the church is rooted in the mission of the tri-une God. The church takes its role in the loving mission of the Father to restore the creation as it is accomplished in the kingdom mission of the Son and realized to the ends of the earth in the power of the Spirit.

Ecclesiology (p. 101): we are not only receivers of salvation but also channels. If we only talk about the institution and the pastoral role of the church, we will become an introverted church. So (1) the communal life of the church is important to empower its members to be missional and (2) they are as much the church throughout the week (as they work in all sectors of society) as when they gather for worship on Sunday.

IX. Stefan Paas, Vreemdelingen en priesters (2015, pp. 217-243)
The image of the church as a priestly community has the following features:
1. It is by definition a minority community. That is its ‘natural state’. Fits in post-Christian context. Church is called out of the world, but is not opposed to it. More emphasis on centre, than outer limits.
2. This model has rich biblical content and is ecumenically sensitive (in touch with the church worldwide)
3. Church as community prioritises deep human relationships. Vision of God’s mission grows (not imposed) from ‘dwelling in the Word’ & ‘dwelling in the World’.
4. Mission is linked to our vocation as priests. We are priests on behalf of the residents of our street. The concept of ‘representation’ has eluded us (because of individualisation). Community thinking needs to regain its place in our theology. Praise & intercession in the church service are always also for the benefit of the world. This model of priestly church is much more responsive to mission in culture where Christians are no longer morally or otherwise superior. It is not so much about quantitative growth as it is about the multi-coloured nature of the community. Evangelisation is about diversity because in it the fullness of Christ becomes visible. Motivation for evangelisation is primarily doxological.
5. The church is on earth to glorify God, in every tone. This becomes especially visible in the liturgy, the eucharistic heart: that is looking back to remember the Lord’s death, looking around to become aware of one another and looking ahead to expect the Lord.

X. Ecclesiology: Imagining a theology of youth ministry for the church (Fuller Theological Seminary, USA)
Anderson & Guernsey suggest a helpful paradigm for a theology of church using the metaphor of ‘the family of God.’ Two foundational notions:
• First: God’s covenant with humanity, beginning with Israel, establishes a precedent of covenant relationship for all of God’s people. God is committed to God’s people, even when they do not live up to their end of the deal. Our relationships as Christians are covenantal; we are called to remain completely committed to God and other Christians.
Yet as we think of the church as a family, the notion of covenant defies the idea that we have simply chosen to become family to one another. Simply put, God has chosen us to be his children.
• Second: the parent-child relationship. Our human, parent-child relationships image the Fatherhood of God. Our calling as a church family is rooted in the family God has established.
So at the crux of it, we’re invited to think of the church as a ‘family of families.’

XI. The Five Marks of Mission (Anglican Communion)
The mission of the Church is the mission of Christ:
1. To proclaim the Good News of the Kingdom
2. To teach, baptise and nurture new believers
3. To respond to human need by loving service
4. To transform unjust structures of society, to challenge violence of every kind and pursue peace and reconciliation
5. To strive to safeguard the integrity of creation, and sustain and renew the life of the earth

Zending in de 21ste eeuw

Het afgelopen semester (2e van 2015) gaf ik het vak ‘ zending’ op de predikantenopleiding in Kajo-Keji. Hierbij een korte samenvatting.

De Bijbel is zending
Bij dit vak kijken we naar de bijbelse basis van zending, naar de geschiedenis van zending en we denken na over een aantal relevante onderwerpen die met zending te maken hebben (zoals de verhouding tussen woord en daad en het proces van contextualistatie). Het is mooi en spannend om samen met studenten in Zuid-Soedan te zien hoe de Bijbel zelf één groot ‘zendingsverhaal’ is en wat zending betekent voor de kerk in Afrika.

Oude model is passé
We hebben eerst vastgesteld dat het oude zendingsmodel (vanuit het Westen naar de rest van de wereld) niet meer werkt. Dit is omdat de kerk in Afrika groeit en die in Europa juist krimpt. Daarnaast zien we een explosieve groei van pinksterkerken op het zuidelijke halfrond. Dit alles betekent dat we een ander zendingsmodel nodig hebben. Een model waarin zending van alle 6 continenten, naar alle 6 continenten gaat (dus óók zending in Europa). In dit nieuwe model benadrukken we niet zo zeer ónze missie, maar vooral dat wij als kerk meedoen in Gods zending. Het gaat om heel de kerk (niet alleen zendingswerkers) die met heel het Evangelie (in woorden en daden) door de hele wereld gaat (niet alleen naar het ‘zendingsveld’).

Meedoen in Gods zending
Nog steeds wordt in Zuid-Soedan ‘zending’ vooral gekoppeld aan blanke zendingswerkers. Maar die tijd is voorbij. Hoe kan de kerk in Afrika méér meedoen in Gods zending in deze wereld? Dat is onze uitdaging.

mission

De ruime kant van Gods soevereiniteit

Tijdens een les over theologie in de Afrikaanse context lazen we een verhaal uit de begintijd van het zendingswerk in Soedan. Het gaat over de zoons van een Dinka-chief die christen willen worden. Ze zeggen tegen hun vader: “We willen dat ons hoofd besprenkeld wordt met het water van God”. De vader vraagt waarom ze dat willen en ze vertellen hem wat ze op school van de zendelingen over het christelijke geloof hebben geleerd. Dan zegt hun vader: “Als het zo is dat christenen naar het ‘huis van God’ gaan na hun dood en de rest naar het ‘huis van vuur’, zouden jullie blij kunnen zijn in het huis van God terwijl de rest van jullie familie in het vuur brandt?” (geciteerd in Andrew Wheeler, ‘Our African Spiritual Heritage‘).

En onze voorouders dan?
Dit bracht ons bij de vraag: wat is het lot van hen die het evangelie nooit hebben gehoord? Student Francis vertelt dat deze vraag altijd opkomt als ze evangelisatiewerk doen. Worden we in het leven na dit leven dan afgesneden van onze voorouders?, zo vraagt men. We gingen zoekend en tastend met deze vraag aan de slag en onze gids was Chris Wright met zijn boek ‘Salvation belongs to our God‘.

Alleen via Christus
Wright beschrijft twee opvattingen onder christenen. De ene visie zegt dat je alleen gered kunt worden als je weet hebt van het verzoenend sterven van Jezus. Er is één weg tot behoud: via berouw en geloof in het reddend werk van Christus. Als je die weg niet gaat, ben je verloren. De andere visie zegt óók dat alleen het kruis van Christus de basis is voor verzoening. Er is geen andere weg. Maar dat betekent niet dat de groep die gered wordt, beperkt is tot hen die het evangelie hebben gehoord en bewust hebben geloofd. Wright zegt over de tweede visie: Zij willen de mogelijkheid open laten dat God – nog steeds via het werk van Christus – enigen zal redden die zich tot God keren met een bepaalde vorm van berouw en geloof, ook al hebben ze nooit van Christus gehoord in hun aardse leven. Alleen God kan dat beoordelen. Wright kiest zelf voor deze tweede benadering en hij formuleert heel voorzichtig zijn standpunt.

Wat zegt Wright niet…
Dit is geen universalisme, dit standpunt zegt ook niet dat mensen op grond van goede wil en goede werken behouden worden en het biedt ook geen opening voor de visie dat een ieder via z’n eigen religie God wel vindt. Deze opvatting betekent ook niet dat zending en evangelisatie niet meer nodig zijn. Het is de opdracht van Christus zélf om de wereld in te gaan en getuige te zijn van Hem. Dat is onze taak en onze vreugde. Wright: Ik zeg nog een keer dat mensen alleen gered kunnen worden door Christus en dat de normale manier is dat mensen de weg naar verzoening horen via evangelisatie. Maar ik kan niet de volgende stap zetten door te zeggen dat God niemand kan of wil redden tenzij die persoon door een christen bereikt is met een heldere uitleg van het evangelie. Het lijkt mij dat die opvatting de uitwerking van Gods genade beperkt tot wat wij mensen in evangelisatie bereiken.

Gods soevereiniteit biedt ruimte
Wright spreekt in dit verband over ‘Sovereign Grace’ en ‘Let God be God’. En hier kwam voor mij (Jaap) de verrassing. In de gereformeerde traditie hebben we een ‘hoge visie’ op Gods soevereiniteit. We geloven dat God almachtig is, dat Hij het heft in handen heeft en dat Hij aan mensen geen verantwoording hoeft af te leggen. Als het gaat om de vraag hoe je tot geloof komt, dan zeggen we als gereformeerden dat God dat via zijn Geest in ons bewerkt. Het is Zijn initiatief waar wij op reageren. Dit in tegenstelling tot de (Arminiaanse) visie waarin de nadruk ligt op de menselijke beslissing om ‘Jezus aan te nemen’. Nu komt het. De term ‘Gods soevereiniteit’ heeft meestal een wat problematische klank. We denken dan aan Zondag 10, uitverkiezing en de vraag naar de menselijke verantwoordelijkheid in dit alles. Het verrassende is dat als het gaat om de breedte van Gods verzoening, een hoge visie op Gods verzoening juist ruimte geeft! Denk even aan de 2 visies die hierboven aan de orde kwamen. De eerste groep legt alle nadruk op de menselijke beslissing bij het tot geloof komen. De tweede visie is alleen mogelijk als het God is die in zijn soevereine genade mensen redt via de weg die Christus heeft geopend. En daarbij weten we dat “…Hij niet wil, dat sommigen verloren gaan, doch dat allen tot bekering komen” (2 Petrus 3:9).

Als u uitgebreider en nauwkeuriger wilt lezen wat Christ Wright zegt, klik dan hier voor de Engelstalige samenvatting van de relevante passages in het boek van Wright.

De rode draad

Wat is de rode draad in de Bijbelse boodschap? Hoe kun je de Bijbel lezen als één verhaal? Op die vraag zochten we een antwoord bij het vak Bijbelse theologie. We lezen vaak losse verhalen en gedeelten in de Bijbel en daarmee verliezen we soms het Grote Verhaal uit het oog en dat is jammer.

Want het volgen van het doorlopende verhaal in de Bijbel is de moeite waard. Het laat de vele puzzelstukjes samenvallen tot één Grand Narrative. Ik gebruikte voor dit vak dit boek: ‘The Drama of Scripture’, geschreven door Craig Bartholomew and Michael Goheen. De schrijvers vatten het bijbelse verhaal samen in 6 scenes:

1. God vestigt zijn Koninkrijk: schepping
2. Opstand in het Koninkrijk: zondeval
3. De Koning kiest Israël: verlossing begonnen
Tussenfase: Het verhaal van het Koninkrijk wacht op een slot: de periode tussen OT en NT
4. De komst van de Koning: verlossing bereikt
5. Het nieuws over de Koning verspreiden: de missie van de kerk
6. De terugkomst van de Koning: verlossing voltooid

Het is duidelijk dat Gods Koninkrijk het kernwoord is in dit verhaal. Gods doel is Zijn Koninkrijk – in de hemel als op aarde – en wij zijn bedoeld voor dat Koninkrijk. En alles wat we nu doen in Zijn Naam, draagt bij aan de komst van dat Koninkrijk in volheid. We hebben ook telkens geprobeerd de link te leggen tussen dit Bijbelse verhaal en ons eigen verhaal. Waar passen wij in dit verhaal? En ook: hoe beïnvloedt dit ware christelijke verhaal ons denken en handelen?

In scene 5 gaat het over de missie van de kerk. Hoe kunnen wij als christelijke kerk het verhaal van de Handelingen van de apostelen voortzetten? Ik vond deze samenvatting mooi:
A. We zijn licht in deze wereld (het voortzetten van Israëls opdracht), 1 Petrus 2:9-12.
B. We maken het Koninkrijk bekend (het voortzetten van de opdracht van Jezus), Joh. 20:21.
C. We zijn getrouwe getuigen (het voortzetten van de opdracht van de vroege kerk).

Een mooi verhaal, waard om te lezen, om uit te leven en om door te vertellen.

Prachtig preken

Laat ik iets vertellen over de twee vakken die ik afgelopen semester heb gegeven: preekkunde en Bijbelse theologie. Voor de liefhebber.

Preekkunde
Dit vak gaf ik aan 2 groepen: certificate en diploma. De diploma-groep is het hogere niveau. Ik had op het internet een korte handleiding voor preken gevonden die door iemand in Zimbabwe was gebruikt. Dat leek me handig, maar in de praktijk van het lesgeven, viel deze syllabus erg tegen. Het niveau van Engels was te moeilijk en er zaten ook veel onnodige herhalingen in. Ik heb de studenten een stappenplan gegeven hoe je van bijbeltekst naar preek komt. Daarbij hebben we aandacht gegeven aan bijbeluitleg (exegese), het belang van de introductie, het gebruik van voorbeelden, maar ook aan preken uit het Oude Testament en preken tijdens een huwelijk of begrafenis.

Context en toepassing
De twee belangrijkste probleemgebieden waren het serieus nemen van de oorspronkelijke situatie van de bijbeltekst (context) en het toepassen van de boodschap in het Zuid-Soedan van nu. En volgens mij is dat wereldwijd gezien de uitdaging als het gaat om preken (ook in Nederland!). Het begrip context was en is voor veel studenten lastig te begrijpen. Ik heb het met heel veel voorbeelden geprobeerd duidelijk te maken. Sommige studenten snappen het nu, anderen hebben meer tijd nodig. Maar dat geeft niet. Zo hield een student een proefpreek over Galaten 5:1 en hij sprak over de vrijheid in Christus. Mooi thema natuurlijk. Hij zette daarbij de vrijheid in Christus tegenover het slavenjuk van de zonde en verwees naar Romeinen 6:6. Klinkt goed, maar dat doet helemaal geen recht aan wat de apostel Paulus schreef in de Galatenbrief. Die heeft het over vrijheid in Christus tegenover gebondenheid aan de Joodse wet! Een heel andere context dan in Romeinen 6:6.

Ook bij het toepassen van de boodschap vervallen veel studenten in algemeenheden. Zoals: we moeten meer geloof hebben, minder zondigen en meer dienen. En nogmaals: datzelfde heb ik regelmatig van Nederlandse kansels gehoord. Het vraagt studie, bezinning en gebed om de boodschap echt te laten landen in de belevingswereld van de hoorders. Maar het is wel nodig om dit serieus te nemen, want dan alleen gaan mensen ontdekken wat het christelijke geloof betekent voor het leven van elke dag.

Wekelijkse avondmaalsdienst

Bij sommige proefpreken van studenten werd ik blij, bij andere preken zat ik met gekromde tenen. Maar er is zeker vooruitgang te zien bij de studenten. Ze beseffen nu meer dan ooit dat ze de tekst moeten laten spreken en dat de preek moet landen bij de hoorders. Ook begrijpen ze nu beter dat een preek (veel) voorbereidingstijd nodig heeft en dat het een zaak van gebed en bijbelstudie is. Ik was heel erg blij na een preek van diploma-student Kwanyi Henri tijdens de wekelijkse avondmaalsdienst op de College. Z’n preek zat perfect in elkaar: duidelijke boodschap, prachtige illustratie over zijn opa, context serieus genomen en een stevige conclusie. Op zo’n moment is docent-zijn een geweldig vak!

Zie voor Bijbelse theologie de volgende blog.

Relevante theologie

Het boek van Vincent Donovan over evangelisatie onder de Masai laat duidelijk zien dat het gaat om het relevant maken van het Evangelie voor de mensen daar, in de situatie waarin zij zijn. Ik ben wat artikelen en boeken aan het lezen rond dat onderwerp. Ik vind het een spannende vraag hoe ik straks in Zuid-Soedan studenten en voorgangers kan helpen bij het doordenken van hun eigen situtie in het licht van het de bijbelse boodschap.

Maar een relevante theologie is niet alleen nodig in Afrika of op het zuidelijk halfrond. Hoe contextueel zijn we als kerk in Nederland eigenlijk? Ik trek het maar even breed: is onze christelijke theologie relevant als het gaat om (moderne) vragen over werk en vrije tijdsbesteding, relaties, sex en opvoeding? Zijn we als christenen genoeg toegerust als het gaat om de waarheidsclaim van andere godsdiensten of een relativistisch en seculier denkkader? We hebben al snel een mening over de verhouding tussen kerk en cultuur in Afrika, maar hoe relevant is onze eigen Nederlandse theologie? Dit zijn vragen waar ik niet zo snel een antwoord op heb, maar ik maak me er wel zorgen over.

Zeventien jaar geleden zei bisschop John V. Taylor: “Does our Christianity make any difference to our citizenship in the secular world? […] Making the connection between doctrine and normal experience has become for me the most urgent task of mission.” (IBMR, April 1993, pag. 61).